गोकुळ शिरगाव (सलीम शेख ) : गोकुळ शिरगाव औद्योगिक वसाहतीत एक दुर्मिळ आणि लक्षवेधी कीटक, ‘प्रार्थना करणारा मांटिस’ (Praying Mantis), आढळून आला आहे. सामान्यत सहजासहजी न दिसणारा हा कीटक, या औद्योगिक क्षेत्रात दिसल्याने निसर्गप्रेमींमध्ये कुतूहल निर्माण झाले आहे.
मांटिसची वैशिष्ट्ये नैसर्गिक हा कीटक सहसा हिरव्या किंवा तपकिरी रंगाचा असतो, ज्यामुळे तो आपल्या आजूबाजूच्या गवतात आणि झाडांमध्ये सहज मिसळून जातो. हे त्याचे नैसर्गिक त्याला शिकार करताना आणि भक्षकांपासून लपताना मदत करते. कुशल शिकारी प्रार्थना करणारा मांटिस हा एक मांसाहारी कीटक आहे. तो माश्या, टोळ, पतंग आणि इतर लहान कीटकांना अत्यंत कुशलतेने पकडून खातो. त्याचे पुढचे पाय शिकारीला पकडण्यासाठी विशेषत तयार झालेले असतात, ज्यामुळे तो आपले भक्ष्य घट्ट पकडू शकतो.
‘प्रार्थनेची’ मुद्रा या कीटकाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याचे पुढचे पाय जोडलेले असतात, जणू काही तो प्रार्थना करत आहे. याच कारणामुळे त्याला ‘प्रार्थना करणारा मांटिस’ असे नाव मिळाले आहे. ही मुद्रा त्याच्या शिकारीसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरते.शेतकऱ्यांचा मित्र मांटिस हा शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर मानला जातो. शेतीतील हानिकारक किडींवर नियंत्रण ठेवून तो पिकांचे संरक्षण करतो, ज्यामुळे रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर कमी होण्यास मदत होते.
नैसर्गिक अधिवास मांटिस सहसा गवताळ प्रदेशात, झुडुपांमध्ये आणि बागांमध्ये आढळतो. औद्योगिक वसाहतीसारख्या ठिकाणी त्याचे आढळणे, हे त्या परिसरात अजूनही नैसर्गिक पर्यावरणाचा काही भाग शिल्लक असल्याचे दर्शवते.
गोकुळ शिरगाव औद्योगिक वसाहतीमध्ये या दुर्मिळ मांटिसचे दर्शन झाल्याने, परिसरातील हा प्रदूषणमुळे दुर्मिळ होत चालले आहे.
